De belangstelling voor het Friese paard neemt wereldwijd sterk toe. De prachtige gitzwarte kleur, het edele hoofd, de fier opstaande hals, de weelderige manen, sierlijke staart en sokken en het vriendelijke karakter van het dier maken overal in de wereld diepe indruk op mensen. “Het Friese paard is emotie”, zegt Sabien Zwaga. “Het is mijn levensdoel het ras in stand te houden en de gezondheid van de dieren te bevorderen.” Sabien Zwaga schreef er een boek over, ‘Beoordelen van het Friese paard’. Het hielp haar door een zware periode.
“Het eerste moment dat ik geraakt werd door de schoonheid van het Friese paard weet ik nog goed.” De ogen van Sabien Zwaga stralen wanneer ze de herinnering ophaalt. “Dat was op het Concours Hippique in Rijs in 1985. Ik woonde nog in Wolvega en was pas tien jaar. De paarden maakten een onvergetelijke indruk op mij. Vlot daarna verhuisden we naar Joure en kon ik een paard huren bij Klaas en Jeltsje Heida in Broek Zuid. Rond mijn twaalfde jaar ging ik rijden bij Jan de Wolff, hun buurman. Hij had een aantal Friese paarden waar hij mee fokte. Met hem, zijn dochter Marga en de paarden ging ik overal naartoe. We hadden een prachtige tijd, het voelde voor mij als thuis.”
Koninklijk Friesch Paarden-Stamboek
Door Jan de Wolff kwam Sabien in aanraking met het KFPS, het Koninklijk Friesch Paarden-Stamboek. Ze verdiepte zich in de kenmerken van het Friese paardenras en rondde de cursussen Beoordelen I en II succesvol af. In 2005 deed ze mee aan een selectiedag voor nieuwe juryleden en werd ze uitgekozen. Twee jaar later ging ze als aspirant jurylid aan de slag. In 2008, na het behalen van de landelijke jurycursus van de Koepel Fokkerij, was ze officieel KFPS-jurylid.
Tegenwoordig is Sabien één van zes inspecteurs van het KFPS en is ze lid van het Dagelijks Bestuur van de inspectie, met de opleidingen als belangrijkste aandachtsgebied. Daarbij is ze zelf cursusleider. Tien jaar geleden heeft ze het initiatief genomen om JongKFPS op te richten met als doel jongeren meer te betrekken bij de fokkerij van Friese paarden.
“Zeker nu de vergrijzing toeslaat onder de grote fokkers, is het belangrijk dat deze kennis overgedragen wordt op een nieuwe generatie”, aldus Sabien.
Troost in zware periode
Boven dit prachtige leven met de Friese paarden kwamen donkere wolken. Marga de Wolff, haar hartsvriendin met wie ze haar grote passie deelde, werd ziek en kwam te overlijden. Marga liet een grote leegte achter. Vorig voorjaar kreeg Sabien zelf een harde dreun te verwerken toen bij haar de diagnose borstkanker werd gesteld. Sabien ontving veel steun van haar man Bas, dochter Lisan, familie en bekenden.
Daarnaast waren er de paarden. De liefde die ze kreeg van haar lievelingsdieren was heel belangrijk voor haar herstel. “Wanneer je voelt dat deze dieren jouw emoties aanvoelen en je troosten, is dat een bijzondere ervaring”, vertelt Sabien. “Ik heb zoveel meegemaakt op dit gebied, zo ongelofelijk en zo mooi. Marga woonde in Beetsterzwaag, samen met haar partner Louwrens. Mijn paarden staan daar, dus ik kom er vaak. Toen Marga voor het laatst naar huis ging, vormden de paarden een erehaag voor haar en bogen hun hoofden over haar heen. Toen ik te ziek was om naar mijn paarden te gaan, bracht Bas een paard bij mij in Joure. Even bij je paard zijn, het aanraken, dat geeft je zoveel warmte en troost.”
‘Beoordelen van het Friese paard’
In het dagelijks leven is Sabien docent Farmacotherapie bij het Universitair Medisch Centrum Groningen. Studenten Geneeskunde leren van haar alles op het gebied van medicijnen. “Een prima baan en ik heb fantastische collega’s”, zegt Sabien. “Al ben ik het allerliefst bij de paarden. De wereld van het Friese paard is mijn thuis.
Ik wilde al heel lang de cursusmappen uit 2009 vervangen door het schrijven van één cursusboek met alle informatie over het Friese paard. Nu is het ervan gekomen. Ik ben blanco begonnen. Ik wilde alle kennis op een heldere manier en met een didactisch logische opbouw opschrijven. Tussen de chemokuren en de operatie ben ik hieraan begonnen. Ik kon soms maar vijf minuten achter mijn laptop zitten. Later ging het steeds beter. Het was goed voor mij, dat kon ik merken.
'Als ik weer thuis ben, ga ik lekker schrijven’, dacht ik in het ziekenhuis. Tijdens de laatste bestralingen hebben we het boek afgerond. Als ik erop terugkijk, vraag ik mij wel eens af hoe ik het voor elkaar heb gekregen om in zo’n korte periode, in zo’n heftige tijd, een boek van 191 bladzijden te schrijven. Op de een of andere manier kostte het mij geen energie, ik kreeg er juist energie van. Mijn dank gaat uit naar Body en Robin Bosgra van Phryso. Met z’n drieën hebben we er iets moois van gemaakt.”
Boek en de cursus
Zo lag er begin dit jaar een prachtig nieuw boek, annex naslagwerk klaar voor alle cursisten, die inzicht willen hebben in de werkwijze van de inspectie en de jury van het KFPS. “Het moet transparant zijn”, vindt Sabien. “Na vier theorieavonden en tien praktijklessen is het voor de deelnemers aan de cursus duidelijk wat er in de keuringsring gebeurt.” In het boek worden de kenmerken van het Friese paardenras uitgebreid beschreven en met illustraties toegelicht. De prachtige foto’s van de paarden zijn afkomstig uit de hele wereld.
Sabien: “De foto op de cover is bijvoorbeeld gemaakt in Zuid Afrika. En er staan ook foto’s uit Australië en andere landen in. Zo beroemd is het Friese paard. De foto’s uit de verre landen laten zien hoe sterk alle mensen die het Friese paard een warm hart toedragen met elkaar verbonden zijn. Het boek wordt vertaald in het Engels, Duits en hopelijk ook in het Spaans en is nu al een succes. Het definitieve drukbestand van de tweede oplage is naar de drukker.”
Beroemd over de hele wereld
Het Friese paard is het enige inlandse paardenras van Nederland. De uitstraling en het karakter zorgen ervoor dat de Fries geliefd en gewild is over de hele wereld. “Het paard kan goed acteren in voorstellingen met muziek, zoals vorig jaar in de grote Friese productie ‘De Stormruiter’. Het paard in de bekende film Zorro is ook een Fries. De keuringen van de Friese paarden vinden plaats over de hele wereld in zo’n zeventig tot tachtig landen.
Het Friese paard brengt ons bijzondere contacten over de hele wereld. Een voorbeeld is de schrijver Dan Brown, die samen met zijn vrouw Blythe ook Friese paarden bezit. Ik heb hem ontmoet toen hij aanwezig was bij ‘De Stormruiter’. De hengstenkeuring was in januari van dit jaar. De kaarten waren binnen twee weken uitverkocht en toeschouwers kwamen vanuit de hele wereld naar Leeuwarden. Dat zegt genoeg.”